11 Ioύλιος 2008
“Μακεδονία”
“ Σε… σάουνα έχει μετατραπεί, σύμφωνα με τους επιστήμονες, η πόλη της Θεσσαλονίκης, ακόμη κι όταν η θερμοκρασία είναι κανονική για την εποχή και δεν έχουμε καύσωνα. Η άπνοια, η αυξημένη υγρασία και η ατμοσφαιρική ρύπανση επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα της πόλης και ανεβάζουν κατακόρυφα το δείκτη δυσφορίας, το αίσθημα εξάντλησης δηλαδή που συχνά μας καταβάλλει.
Της Στελίνας Μαργαριτίδου
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, εκτός από τα παραπάνω, ειδικά στο κέντρο των πόλεων, όπως η Θεσσαλονίκη, η θερμοκρασία ανεβαίνει από 8 – 10 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με τα προάστια. Το φαινόμενο αυτό της θερμοκρασιακής διαφοράς από περιοχή σε περιοχή μέσα στην ίδια πόλη οφείλεται στη θερμή αστική νησίδα ή θερμονησίδα, όπως την έχουν ονομάσει οι επιστήμονες. «Το φαινόμενο μας απασχολεί ιδιαίτερα, καθώς είναι έντονο και στη Θεσσαλονίκη.
Ήδη το Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας του ΑΠΘ έχει εγκαταστήσει δίκτυο μετρήσεων της θερμοκρασίας και της υγρασίας σε δέκα διαφορετικές περιοχές μέσα στο πολεοδομικό συγκρότημα, προκειμένου να καταγραφούν και να αναλυθούν οι διαφορές στη θερμοκρασία και την υγρασία από περιοχή σε περιοχή. Είναι σαφές ότι το φαινόμενο της θερμονησίδας είναι έντονο στη Θεσσαλονίκη, επηρεάζει μάλιστα το μικροκλίμα της περιοχής. Μένει τώρα να δούμε πόσο διαφέρουν οι τιμές της θερμοκρασίας μέσα στην πόλη» εξηγεί στη «Μ» ο καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας Δημήτρης Μελάς. Παρόμοια έρευνα διεξάγεται και στην Αθήνα, όπου καταγράφηκαν μεγάλες διαφορές στη θερμοκρασία μεταξύ των περιοχών του λεκανοπεδίου, οι οποίες έφτασαν ακόμα και τους 10 βαθμούς Κελσίου.
ΠΟΛΥ ΤΣΙΜΕΝΤΟ, ΚΑΘΟΛΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟ
Η κακή κυκλοφορία του αέρα λόγω της αυξημένης δόμησης, οι ανύπαρκτες μονώσεις στα πολυώροφα κυρίως κτίρια της Θεσσαλονίκης καθώς και η έλλειψη πρασίνου έχουν αλλάξει δραματικά το μικροκλίμα της περιοχής. Χαρακτηριστικά για το θέμα ο καθηγητής του Εργαστηρίου Μετάδοσης της Θερμότητας στο ΑΠΘ Άγις Παπαδόπουλος λέει: «Εάν υπήρχε θερμομόνωση στις ταράτσες των πολυκατοικιών, τότε η θερμοκρασία στους εσωτερικούς χώρους της οικοδομής θα ήταν μειωμένη από 2 – 5 βαθμούς Κελσίου». Η αύξηση της ποσότητας του τσιμέντου, που έχει την ιδιότητα να απορροφά τη θερμοκρασία σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, έχει ως κύριο αποτέλεσμα να μην πέφτει η τιμή του υδράργυρου ούτε τις βραδινές ώρες. Έτσι το αίσθημα του δροσισμού απομακρύνεται οριστικά για τους κατοίκους των αστικών κέντρων. Από την άλλη πλευρά, η έλλειψη πρασίνου εντείνει το αίσθημα της έλλειψης δροσισμού καθώς, όπως είναι γνωστό, στη Θεσσαλονίκη η αναλογία πρασίνου είναι μικρότερη από 5 τετρ. μ. ανά κάτοικο, τη στιγμή που το διεθνές όριο είναι 10 τετρ. μ. ανά κάτοικο.
ΧΑΣΑΜΕ ΤΟΝ ΒΑΡΔΑΡΗ
Επιπλέον, έρευνες τόσο του καθηγητή Μετεωρολογίας στο ΑΠΘ Θεόδωρου Καρακώστα όσο και του υπεύθυνου του Εργαστηρίου Θερμοφυσικών Ιδιοτήτων Μάρκου Ασσαέλ δείχνουν ότι ο Βαρδάρης που φυσά και καθαρίζει την πόλη είναι απλά ένας μύθος. Οι μέρες που φυσά ο βόρειος αυτός άνεμος ανέρχονται πλέον σε 6 – 10 το χρόνο και ήδη το θέμα ερευνούν οι ειδικοί, προσπαθώντας να εξηγήσουν γιατί συμβαίνει αυτό. Η άπνοια λοιπόν, η αυξημένη υγρασία φυσικό ως ένα σημείο επακόλουθο μιας παραθαλάσσιας πόλης, η ζέστη αλλά και οι μόνιμα αυξημένοι ρύποι εντείνουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όσοι κινούνται στο κέντρο της πόλης τους θερινούς κυρίως μήνες. Είμαστε η πιο ρυπασμένη πόλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τουλάχιστον από άποψη αιωρούμενων μικροσωματιδίων, των πιο επικίνδυνων ατμοσφαιρικών ρύπων που κατακάθονται στους πνεύμονες. Πρόσφατα αποτελέσματα του Εργαστηρίου Αναλυτικής Χημείας του ΑΠΘ που ανακοινώθηκαν από την καθηγήτρια Καίτη Σαμαρά έδειξαν ότι στην περιοχή της Αγίας Σοφίας εισπνέουμε ένα κοκτέιλ επικίνδυνων μικροσωματιδίων που περιέχουν βαρέα μέταλλα και τοξικές ουσίες, όπως το απαγορευμένο λόγω επικινδυνότητας DTT!
Τώρα οι ερευνητές του Εργαστηρίου Θερμοφυσικών Ιδιοτήτων του ΑΠΘ εγκατέστησαν είκοσι σταθμούς μετρήσεων των αιωρούμενων ρύπων σε όλη την πόλη της Θεσσαλονίκης, προκειμένου να καταγράψουν την κατανομή των αιωρούμενων σωματιδίων που εισπνέουμε. «Υπάρχει περίπτωση να μην έχουμε μόνο τα αιωρούμενα σωματίδια ΡΜ10 αλλά και πολύ μικρότερα από αυτά, όπως τα 2,5 ή τα 1, τα οποία είναι ακόμη πιο επικίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό», τονίζει ο καθηγητής Μάρκος Ασσαέλ. Η ρύπανση επηρεάζει σε καθημερινή βάση την ποιότητα ζωής μας καθώς, όπως εξηγούν οι επιστήμονες, άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού κυριολεκτικά υποφέρουν τις ημέρες που οι ατμοσφαιρικοί ρύποι είναι αυξημένοι. Έρευνα που έγινε πρόσφατα από το Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων συνέδεσε ακόμη και τη γέννηση πρόωρων βρεφών στα αστικά κέντρα της Ελλάδας με το φαινόμενο της αυξημένης ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις πόλεις. «Αυτοί που θα πρέπει να αποφεύγουν τις άσκοπες μετακινήσεις τις ημέρες που έχουμε αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση είναι τα παιδιά, οι καρδιοπαθείς και όσοι πάσχουν από αναπνευστικές παθήσεις, όπως είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια», δηλώνει στη «Μ» ο καθηγητής Πνευμονολογίας στο ΑΠΘ Λάζαρος Σιχλετίδης.
ΠΩΣ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ ΤΟΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΑΣ ΔΕΙΚΤΗ ΔΥΣΦΟΡΙΑΣ
Η… ασφυκτική κατάσταση που επικρατεί στο κέντρο αλλά και σε αρκετές ακόμη περιοχές του πολεοδομικού συγκροτήματος όπως και η έλλειψη χρηστικών στοιχείων ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες τι πρόκειται να αντιμετωπίσουν βγαίνοντας στο «καμίνι» της πόλης, οδήγησαν τον καθηγητή Μάρκο Ασσαέλ και τον ερευνητή Κωνσταντίνο Κακόσιμο στη δημιουργία της ιστοσελίδας http://www.airquality.gr. Στο συγκεκριμένο ιστότοπο υπάρχει καταχωρημένος ο χάρτης του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης. Ο χρήστης μπορεί να πατά με το ποντίκι σε κάθε σταθμό που βρίσκεται σε ανάλογο δήμο της πόλης και να μαθαίνει όλα τα στοιχεία που αφορούν τη θερμοκρασία, την υγρασία, την ταχύτητα του ανέμου και τον δείκτη δυσφορίας.
Επίσης μπορεί να πληροφορηθεί κατά πόσο με τις παρούσες μετεωρολογικές συνθήκες μπορείτε να αθληθείτε ή να κάνετε κάποια βαριά σωματική δραστηριότητα. «Συγκεντρώσαμε υλικό από δέκα ερασιτεχνικούς μετεωρολογικούς σταθμούς της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι είναι εγκεκριμένοι από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δίνουν συνεχώς στοιχεία για την πόλη. Στη συνέχεια τροφοδοτήσαμε το σύστημα με στοιχεία για το δείκτη δυσφορίας και τις διαβαθμίσεις του. Με τα συμπληρωματικά στοιχεία όπως της ένδυσης και της δραστηριότητας που θέλει να κάνει, με τα οποία ο χρήστης τροφοδοτεί το σύστημα, υπολογίζεται ο προσωπικός δείκτης δυσφορίας. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να βγει σήμερα στην αγορά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης για ψώνια, ωστόσο με τις συνθήκες που επικρατούν δεν μπορεί να πάει για τρέξιμο στην παραλία», εξηγεί ο ερευνητής Κωνσταντίνος Κακόσιμος. Στόχος των υπευθύνων της ιστοσελίδας είναι να την εμπλουτίσουν με νέα στοιχεία που θα αφορούν την ατμοσφαιρική ρύπανση και συγκεκριμένους ρύπους.
ΟΙ ΠΙΟ ΡΥΠΑΣΜΕΝΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν από ένα χρόνο σε έγκυρο επιστημονικό περιοδικό, η Εγνατία είναι ο πιο επιβαρημένος με αιωρούμενα σωματίδια δρόμος της Θεσσαλονίκης. Με ανώτατο όριο τα 40 PM10 που έχει θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε δύο διαφορετικά σημεία της Εγνατίας μετρήθηκαν ρύποι που φθάνουν στα 68 ΡΜ 10, ενώ στο Σιντριβάνι απέναντι από το πανεπιστήμιο οι ρύποι έφταναν τα 60 ΡΜ. Οι μετρήσεις έχουν γίνει από το Εργαστήριο Θερμοφυσικών Ιδιοτήτων, πριν να ξεκινήσουν τα έργα του μετρό.
· ΑΠΟΨΕΙΣ
Περισσότερη μελέτη στα συστατικά των ΡΜ10
Της Κ. Σαμαρά, καθηγήτριας Χημείας στο ΑΠΘ
«Χρειάζεται να μελετηθούν περισσότερο κάποια συστατικά των ΡΜ10 που αποτελούν νέους θεσμοθετημένους ρύπους. Αυτά είναι το νικέλιο, το κάδμιο, το αρσενικό, το βενζο- Α- πυρένιο, που ανιχνεύτηκαν στον αέρα της Θεσσαλονίκης και για τα οποία η τέταρτη θυγατρική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που τίθεται σε εφαρμογή από το 2012 βάζει ανώτατα όρια. Εμείς θα πρέπει να τα παρακολουθούμε από τώρα, να ξέρουμε πού κυμαίνονται τα επίπεδα για κάθε έναν από τους ρύπους αυτούς, για τους οποίους θεσπίζονται από την Ε.Ε. τιμές στόχοι και ανώτατα και κατώτατα όρια».
Η ενημέρωση και τα μέτρα σώζουν ζωές
Του Χρ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού, προέδρου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών
«Η δυσφορία είναι ένα φαινόμενο που εξαρτάται όχι μόνο από την αύξηση της θερμοκρασίας αλλά από την υγρασία και τον άνεμο. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψει κανείς πώς μπορεί να εξελιχθεί αυτό το φαινόμενο σε περίοδο καύσωνα. Το θέμα αυτό που μελετούν οι επιστήμονες είναι πώς θα εξελιχθούν οι καύσωνες μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία που έχουμε τώρα στη διάθεσή μας, προβλέπονται περισσότεροι αλλά μικρότερης διάρκειας καύσωνες και αυτό αφήνει κάποια περιθώρια αισιοδοξίας. Οι μικρής διάρκειας καύσωνες μπορούν να γίνουν ανεκτοί από μεγαλύτερες ομάδες πληθυσμού. Νομίζω ότι σε όλες τις περιπτώσεις αυτό που προέχει είναι να υπάρχει ενημέρωση του κοινού και να λαμβάνονται μέτρα προστασίας για την αντιμετώπιση του καύσωνα. Το 1987 στην Ελλάδα ήμασταν απροετοίμαστοι και θρηνήσαμε 1.000 νεκρούς από τον καύσωνα. Το 2003 στην Κεντρική Ευρώπη καταγράφηκαν 40.000 θύματα του φονικού καύσωνα. Το 2007 κανένα. Η ενημέρωση και τα έργα υποδομής μπορεί να σώσουν ζωές. Αυτοί που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού πρέπει να λαμβάνουν μέτρα προφύλαξης». ”
Greenia - οικολογικη ομαδα ΣΦΠΕ 